ορειβασία

Η τέχνη της αναρρίχησης στα βουνά και κυρίως στις δυσπρόσιτες κορυφές. Η ο. εκτελείται συνήθως από ομάδες με τους κατάλληλους τεχνικούς τρόπους και τα απαραίτητα μέσα. Και στην Ελλάδα χρησιμοποιείται συχνά και ο διεθνής όρος αλπινισμός, από το όνομα του μεγαλύτερου ορεινού συγκροτήματος της Ευρώπης. Οι σκοποί της νεότερης o., όπως διαμορφώθηκαν από τα μέσα του περασμένου αιώνα, έχουν επιστημονικό χαρακτήρα, εφόσον αποβλέπουν στην εξερεύνηση των ψηλότερων κορυφών και στην αναζήτηση στοιχείων σχετικών με τη γεωλογία, τη βιολογία, την πανίδα, τη χλωρίδα κλπ. και αθλητικό χαρακτήρα από την άποψη της προσπάθειας του ανθρώπου που αγωνίζεται εναντίον των δυσκολιών του βουνού. Στα έκδηλα αυτά χαρακτηριστικά της ο. προστίθενται και άλλα πνευματικής και συναισθηματικής φύσης, όπως το πάθος της άμεσης επαφής με τη φύση με τη χρησιμοποίηση των ατομικών δυνάμεων του ανθρώπου. Ιστορία. Αρχικά ο άνθρωπος έδειχνε προς το βουνό ένα έντρομο σεβασμό, όπως και προς όλες τις φυσικές δυνάμεις που τις ένιωθε ανώτερες του· φανταζόταν τις απρόσιτες και συχνά σκεπασμένες από σύννεφα κορυφές τους σαν κατοικίες αγαθών ή κακών πνευμάτων και θεών. Οι αρχαίοι Έλληνες τοποθέτησαν στην κορυφή του Ολύμπου την κατοικία των θεών τους και στη μυθολογία τους είναι πλήθος οι μικρότεροι θεοί που κατοικούσαν στα βουνά και στα δάση. Κατά τον ίδιο τρόπο, οι πρωτόγονες θρησκείες, όπως και οι ασιατικές, θεοποίησαν τις πιο απαραβίαστες κορυφές και τις φαντάστηκαν σαν τόπους όπου ζούσαν υπερφυσικά όντα. Ο ίδιος ο θεός της Αγίας Γραφής παρουσιάστηκε στον Μωυσή πάνω στη μυστηριώδη κορυφή του όρους Σινά. Η ανάγκη χρησιμοποίησης των ορεινών βοσκοτόπων ώθησε πιθανότατα τους βοσκούς να επιχειρήσουν τις πρώτες αναβάσεις, χρησιμοποιώντας απάτητα μονοπάτια. Έπειτα, οι πολεμικές ανάγκες (όπως η παρακολούθηση των θέσεων του εχθρού από θέσεις με καλύτερη ορατότητα) ανάγκασαν τους πιο ευκίνητους και θαρραλέους πολεμιστές να σκαρφαλώσουν σε κάποια κορυφή. Ο Ηρόδοτος, ο Θουκυδίδης, ο Σαλλούστιος και ο Λίβιος αναφέρουν με θαυμασμό τα κατορθώματα των ηρώων αυτών του προαλπινισμού. Τέλος, η έμφυτη τάση του ανθρώπου να ξεπεράσει τα όρια του γνωστού, αναζητώντας νέες εμπειρίες, οδήγησε στις πρώτες αναρριχήσεις, οι πρωταγωνιστές των οποίων είχαν ως κίνητρο κυρίως την αισθητική απόλαυση, δηλαδή το θέαμα από μια ψηλή βουνοκορφή. Είναι κλασικό το παράδειγμα του Πετράρχη που, σκαρφαλώνοντας το 1336 στο όρος Βαντού (1.912 μ.), αν και δεν παραλείπει τις τεχνικές λεπτομέρειες της αναρρίχησης στην αφήγησή του, σε γράμμα του, επιμένει κυρίως στις συγκινήσεις που του έδωσε το επιβλητικό πανόραμα. Σε αυτήν την περιέργεια για τον φυσικό κόσμο, που αναπτύχθηκε ιδιαίτερα στους μεταγενέστερους αιώνες, αποκαλύπτονται οι όψεις της πνευματικής προσωπικότητας του ποιητή. Το 1522 ο Λεονάρντο ντα Βίντσι, σκαρφαλώνοντας σε μια προαλπική κορυφή, τονίζει τη σημασία μερικών μετεωρολογικών παρατηρήσεων, αποκαλύπτοντας την επιστημονική χρησιμότητα της ο. Αλλά η αισθητική αγάπη προς τις βουνοκορφές και ο ενθουσιασμός για την κατάκτηση των κορυφών χωρίς ωφελιμιστικό σκοπό κατά τη νεότερη αντίληψη της ο. αναπτύχθηκαν κυρίως κατά τα τέλη του 18ου αι. Σε αυτό συνετέλεσαν τα συγγράμματα του Ζαν-Ζακ Ρουσώ και κυρίως το 23o γράμμα της Νουβέλ Ελοΐζ, οι προσπάθειες του Οράς-Μπενεντίκτ ντε Σωσύρ, του λεγόμενου Όμηρου της ο., που σκέφτηκε πρώτος την κατάκτηση του Λευκού Όρους το 1786 και την επιχείρησε πρώτος το επόμενο έτος, τα έργα του Ραϊμόν ντε Καρμπονιέρ, του Ανρί Μπεραλντί και πολλών άλλων που, εξυμνώντας το θέαμα και τις υπέρτατες χαρές της γνώσης που πρόσφεραν οι κορυφές, προκάλεσαν τον συναγωνισμό. Στην επικράτηση όμως της νεότερης ο. συνέβαλαν κυρίως, εκτός από τις κατακτήσεις των Άλπεων, ανάλογες κατακτήσεις στην Ασία, στην Αφρική και στην Αμερική, που υπέταξαν στον άνθρωπο τη μία μετά την άλλη τις πιο ψηλές και πιο απότομες βουνοκορφές, όπως του Τσερβίνο, του Ρόζα, του Ακονκάγκουα, του Τσιμποράζο, των κορυφών του Καυκάσου, του Έβερεστ, της K2. Καθεμία από τις μεγάλες αυτές επιτυχίες, έπείτα από προσπάθειες συχνά τραγικές, έπειτα από αποτυχίες, κόπους, μελέτες, προετοιμασίες, απαίτησαν από ανθρώπους με εξαιρετικές ικανότητες πολλή σκέψη, μεγάλο θάρρος και αντοχή. Κάθε επιτυχία ήταν καρπός ψυχικών ικανοτήτων και τεχνικών γνώσεων, προσεκτικών υπολογισμών και τόλμης. Από τις πιο πρόσφατες πρέπει να αναφερθούν οι αναρριχήσεις της Αιγκίγ Βερτ (4.122 μ.) των Άλπεων, που πραγματοποίησαν οι Μιχάλσκυ, Γκρυτσύνσκι, Συρντέλ, Τσόρμπακ, Τσφίρσκυ· της Αγκούχα Νεβάδα (6.025 μ.) των Άνδεων, από τους Φριτζέρι, Αρκάρι, Καζάτι, Νουζέτο, Πιτσόκολο, Τάλντο· του Ελ Κανόνικο (5.355 μ.) στο Τσιμποράσο του Ισημερινού, από τους Τρεμόνι, Γκασπάρ, Κ. και Λ. Λορέντσι· του Λάντα-Κο (6845 μ.) στο Αφγανιστάν, από τους Μελάνο και Περέγκο· του Ντάρμπαν-Ζουμ (7220 μ.) στο Ινδοκούς, από τους Ντρέσερ, Λάρχερ, Χαίσλερ. Διάφοροι τύποι ο. Οι μεμονωμένες προσπάθειες και οι ορειβατικές αποστολές ενέπνευσαν πλούσια λογοτεχνική παραγωγή και είχαν μεγάλη απήχηση στην κοινή γνώμη, υποβοηθώντας τη διάδοση της ο. ως αθλήματος και ως ορεινού τουρισμού, ο οποίος γίνεται με διάφορους τρόπους και σύμφωνα με ποικίλα χαρακτηριστικά. Αρχική διάκριση γίνεται με τη θερινή ο. και τη χειμερινή ο. Η τελευταία είναι πολύ δυσκολότερη, αν και επωφελείται από ορισμένες διαδρομές με σκι, γιατί η κρύα εποχή αυξάνει τις κακουχίες και τους κινδύνους. Για τον λόγο αυτό, οι ορειβάτες διακρίνουν την πρώτη θερινή αναρρίχηση από την πρώτη χειμερινή και για ορισμένα βουνά, που έχουν πατηθεί το καλοκαίρι, δεν πραγματοποιήθηκε ακόμα η κατάκτηση τους με το κρύο και τις δυσκολίες του χειμώνα. Η ο. διακρίνεται επίσης, ανάλογα με τα χαρακτηριστικά του βουνού, σε ο. σε βράχια και σε ο. σε πάγο. Η πρώτη γίνεται με ομάδες δύο ή τριών ατόμων και παρουσιάζει τις δυσκολίες που προβάλλονται από τους βράχους, πάνω στους οποίους πρέπει κανείς να κινείτα ήρεμα και αργά, διαλέγοντας προσεκτικά το σημείο όπου θα πατήσει το πόδι του και το πιάσιμο για το χέρι του, κρατώντας το σώμα του μακριά από τον βράχο και αν είναι δυνατόν κάθετο. Η ο. σε βράχο μπορεί να γίνει και ελεύθερη, δηλαδή από έναν μόνο αλπινιστή, που πρέπει τότε να είναι εξαιρετικά ικανός και εξασκημένος. Η ο. σε πάγο γίνεται πάντα με ομάδες από δύο, τρία ή περισότερα άτομα, με τη βοήθεια γάντζων για τον πάγο και κασμά. Απαιτεί μακρύτερη προπόνηση, γρήγορη εκτίμηση της αντοχής του χιονιού (καλύτερο αν είναι από παλιά καθίζηση, χειρότερο αν είναι επίπεδο), ικανότητα να κρατά κανείς την ισορροπία του σε αρκετά ασταθείς καταστάσεις, δυνατότητα να διακρίνει το ρεύμα των παγώνων για να ανακαλύπτει εύκολα τους γκρεμούς. Η ο. σε εξαιρετικά δύσκολες διαδρομές, χωρίς οδηγό, αλλά με μηχανικά μέσα όπως καρφιά, γάντζους, χαλινούς, διπλό σχοινί, λέγεται ακαδημαϊκή ο., ενώ καθαρή ο. είναι εκείνη που χρησιμοποιεί μόνο ένα σχοινί ή παπούτσια με καρφιά ή κασμά, χωρίς άλλα μηχανικά μέσα. Το στοιχείο άνθρωπος. Για να επιδοθεί κανείς στην ο. απαιτούνται ορισμένα φυσικά και ψυχικά προσόντα, που ενισχύονται φυσικά και τελειοποιούνται με την άσκηση. Ο ορειβάτης πρέπει να έχει σώμα περισσότερο λυγερό και ευκίνητο παρά δυνατό να ασχολείται με τη γυμναστική, να διατηρεί εύκαμπτους τους μυς και τους τένοντες του, να είναι ικανός να μετατοπίζει το κέντρο του βάρους του. Η ευκινησία αναπτύσσεται με ασκήσεις στο μονόζυγο και αναρριχήσεις στο σχοινί, το βάθος της αναπνοής αυξάνεται με τους δρόμους και τις πορείες, η καλή φυσική κατάσταση διατηρείται με υγιεινή ζωή και εγκράτεια, με λογική άσκηση που βοηθεί στην αρχή την ανάπτυξη των φυσικών ικανοτήτων και αργότερα επιβραδύνει τη φθορά από την ηλικία. Οι ειδικοί συνιστούν τροφή ελαφριά και εύπεπτη και τονωτικά ποτά, όπως ο καφές· τα οινοπνευματώδη πρέπει να πίνονται μόνο με μέτρο και να χρησιμοποιούνται κυρίως σε στιγμές πιθανής εξάντλησης. Ο ορειβάτης πρέπει να έχει εξαιρετική υπομονή, επιμονή, αντοχή στην κούραση, αυτοκυριαρχία, θάρρος, ταχύτητα στις αποφάσεις του. Στη μοναξιά και στη σιωπή του βουνού αναμετρά το χαρακτήρα του και χρησιμοποιεί με φρόνηση τις δυνάμεις του εναντίον των δυσκολιών και των πιθανών κινδύνων. Οι κίνδυνοι της ο. είναι πολλοί: οι πέτρες που ξεκολλούν, τα χαλίκια που γλιστρούν, οι χιονοστιβάδες στις χαράδρες, οι γλίστρες, η απρόοπτη μεταβολή του καιρού, το αγρίεμα του αέρα, οι καταιγίδες, η ομίχλη, οι ηλεκτρικές κενώσεις (ο κασμάς τραβά τον κεραυνό και γι’ αυτό σε τέτοιες περιπτώσεις πρέπει να τον πετάξει κανείς μακριά του). Για να αποφύγει τον κίνδυνο να τον πιάσει κακοκαιρία, ο ορειβάτης θα συμβουλευτεί το βαρόμετρο και το μετεωρολογικό δελτίο πριν ξεκινήσει αν τον βρει κακοκαιρία, θα προσπαθήσει να κατέβει ή να φτάσει στα καταφύγια ή στους μόνιμους καταυλισμούς που είναι εγκατεστημένοι σε ορισμένα σημεία των διαδρομών για αναβάσεις που μπορεί να κρατήσουν περισσότερο από μια μέρα. Στην περίπτωση που οι ορειβάτες θα βρεθούν σε δυσκολία, κινητοποιούνται ομάδες διάσωσης (από οδηγούς και έμπειρους ορειβάτες) που χρησιμοποιούν υπερμοντέρνα μέσα όπως το αεροπλάνο, το ελικόπτερο και το ραδιόφωνο και κινούνται αμέσως προς τα σημεία όπου υποτίθεται ότι μπορεί να κινδυνεύουν ορειβάτες. Το σχοινί. Όταν οι ορειβάτες πρόκειται να περάσουν επικίνδυνες ζώνες εξαιτίας της κατάστασης του βράχου (πολύ γλιστερός ή πολύ εύθραστος) ή του πάγου (με γκρεμούς σκεπασμένους από χιόνι), είναι απαραίτητο να δένονται μεταξύ τους, ώστε ένα τυχαίο πέσιμο να μην έχει τραγικές συνέπειες. Το καλύτερο δέσιμο είναι ανά δύο άτομα: κρίνεται πρακτικότερο και επιτρέπει γρήγορη αναρρίχηση. Μεγαλύτερη ασφάλεια προσφέρει το δέσιμο ανά τρεις, αλλά είναι σημαντικά αργότερο από το πρώτο. Στο δέσιμο ανά δύο, η ασφάλεια του συντρόφου εναλλάσσεται από τον ένα στον άλλο. Ξεκινά ο πρώτος και έπειτα από αναρρίχηση περίπου είκοσι μέτρων διαλέγει μια κατάλληλη θέση και ασφαλίζεται ο ίδιος· συνήθως δένεται σε ένα καρφί που θα έχει καρφώσει με το σφυρί σε κάποια ρωγμή του βράχου. Τα καρφιά για βράχους έχουν στην άκρη τους ένα χαλκά στον οποίο θα περάσει τον κρίκο. Το σχοινί στερεώνεται στο καρφί με τον κρίκο. Έπειτα ο ορειβάτης περνά το σχοινί (που τον συνδέει με τον σύντροφο του) από την πλάτη του ή τον ώμο του ή γύρω από μια προεξοχή του βράχου. Μόνο τότε δίνει το σήμα στο σύντροφο του να αρχίσει την αναρρίχηση, ενώ ο πρώτος κρατά το σχοινί ελαφρά τεντωμένο για να προλάβει το ξέγδαρμα του συντρόφου του στην περίπτωση που θα ξεπιανόταν. Όταν ο δεύτερος ορειβάτης φτάσει στον πρώτο, ασφαλίζεται με τη σειρά του και έτσι ο πρώτος μπορεί να προχωρήσει πιο πάνω. Το ίδιο επαναλαμβάνεται ως την κορυφή. Στο δέσιμο ανά τρεις, η ανάβαση γίνεται με την ίδια τακτική, μόνο πως ο πρώτος ορειβάτης θα συνεχίσει την ανάβαση όταν φτάσει κοντά του και ο τρίτος σύντροφος και ασφαλιστεί και αυτός. Ο τελευταίος ορειβάτης έχει τη φροντίδα να μαζέψει τα καρφιά και τους κρίκους που χρησιμοποιήθηκαν για την αναρρίχηση. Η αναρρίχηση σε βράχους. Στην αναρρίχηση, οι κανόνες, που δεν επιτρέπεται να τους παραβεί κανείς, είναι οι εξής: τα πόδια να στηρίζονται στο πάτημα με τη μύτη και το σώμα να μένει μακριά από τον βράχο· κινεί κανείς μόνο το ένα άκρο, ενώ τα άλλα μένουν απόλυτα ακίνητα· δεν είναι ποτέ ανάγκη να ακουμπήσει κανείς το γόνατο στον τοίχο. Διαφορετική είναι η τεχνική για την αναρρίχηση μέσα από κάθετες ρωγμές που ονομάζονται καπνοδόχοι. Αν η καπνοδόχος είναι στενή, ο ορειβάτης στηρίζεται με την πλάτη και τα χέρια στη μια πλευρά και με τα πόδια στον απέναντι τοίχο. Το ανέβασμα γίνεται με διαδοχικές κάμψεις και συσπάσεις του κορμού και των άκρων. Δεν είναι εξαιρετικά δύσκολη για όποιον δεν υποφέρει από ιλίγγους. Και, για να μην υποφέρει κανείς από ιλίγγους, το καλύτερο σύστημα είναι η πανάρχαιη συμβουλή «μην κοιτάτε ποτέ κάτω». Όταν η καπνοδόχος είναι πλατιά, ανεβαίνει κανείς αντίθετα «σπαστά», δηλαδή πιέζοντας και προς τα δυο τοιχώματα και με τα χέρια και με τα πόδια τεντωμένα. Στην αναρρίχηση σε σχισμή, κυρίως όταν αυτή είναι τόσο στενή ώστε να είναι δύσκολο να περάσει κανείς και τα χέρια και τα πόδια του, καταφεύγουν στην τεχνική Ντύλφερ, από το όνομα του ορειβάτη που την πρωτοεφάρμοσε. Σε αυτήν, ο ορειβάτης ανεβαίνει πιασμένος με τα χέρια από το ένα χείλος της σχισμής και στηρίζοντας τα πόδια στο απέναντι χείλος. Η κλίμακα των δυσκολιών. Για να καταταγούν οι αναβάσεις ανάλογα με τις δυσκολίες τους, χρησιμοποιείται η λεγόμενη κλίμακα του Μονάχου ή του Έλτσενμπαχ, που περιλαμβάνει έξι υποδιαιρέσεις: 1) εύκολη· 2) μέτρια δύσκολη· 3) δύσκολη· 4) πολύ δύσκολη· 5) υπερβολικά δύσκολη· 6) εξαιρετικά δύσκολη. Κάθε βαθμός υποδιαιρείται με τη σειρά του σε κατώτερο και ανώτερο. Τα σχέδια και οι φωτογραφίες δίνουν μια ιδέα των καταστάσεων, μερικές φορές ακροβατικών, στις οποίες μπορεί να βρεθεί ο ορειβάτης, ανάλογα με το βαθμό της δυσκολίας που πρέπει να υπερνικήσει. Είναι φανερό ότι από τον τέταρτο βαθμό και πάνω, η ο. απαιτεί όχι μόνο τη χρήση βοηθητικών μέσων (σχοινιά, καρφιά, κρίκους κλπ.) αλλά προπάντων εξαιρετικές αθλητικές ικανότητες και, φυσικά, αναμφισβήτητο θάρρος. Τα σύνεργα. Για τις αναβάσεις, ο ορειβάτης χρησιμοποιεί διάφορα σύνεργα, στην τελειοποίηση των οποίων συνέβαλε η ομαδική πείρα πολλών ετών και πολλών προσπαθειών. Η λαβή του κασμά αποτελείται από ξερό ξύλο φράξου, κοντό για τις μεγάλες αναρριχήσεις, μακρύ αν πρόκειται να χρησιμοποιηθεί για τη βυθομέτρηση των γκρεμών· καταλήγει σε σιδερένια αξίνα στο ένα άκρο και σιδερένια αιχμή στο άλλο. Το εργαλείο στηρίζεται στον καρπό του χεριού με ένα σχοινί και καμιά φορά στη μέση, με μια ζώνη μήκους ενός μέτρου. Ο κασμάς χρησιμεύει για το σκάψιμο σκαλοπατιών στο χιόνι (με την αξίνα) ή στον πάγο (με τη μύτη) και πρέπει να τον χειρίζεται κανείς με δεξιοτεχνία, δίνοντας ένα όχι δυνατό οριζόντιο χτύπημα και κατόπιν πολλά κάθετα χτυπήματα, για να κανονίσει τη λακκούβα. Με το εργαλείο αυτό ο ορειβάτης, καρφώνοντας τη μύτη στο έδαφος, εξασφαλίζει επίσης στήριγμα. Οι γάντζοι προσαρμόζονται στα παπούτσια: είναι από μονοκόμματο σίδερο και μπορεί να έχουν τέσσερα, οχτώ, δέκα, δώδεκα καρφιά, ανάλογα με τις ανάγκες της ανάβασης: τα δόντια πιάνουν όλα μαζί στον πάγο ώστε να στερεώνονται. Το σχοινί, που άλλοτε ήταν από μανίλλα ή μετάξι, είναι τώρα από νάυλον, λίλιον ή περλόν και έχει μάκρος 30 έως 40 μέτρα. Τα καρφιά για βράχους ή για πάγους είναι από σίδερο ανθεκτικό και ελαστικό και έχουν ένα βοηθητικό χαλκά για το σχοινί που περνιέται από μια τρύπα. Σήμερα χρησιμοποιούν και καρφιά που μακραίνουν και που, όταν στερεωθούν σε τρύπες που ανοίγονται με κατάλληλα τρυπάνια στο βράχο, επιτρέπουν αναρριχήσεις που άλλοτε θεωρούνταν αδύνατες. Η χρήση των καρφιών που μακραίνουν και γενικά η εμφάνιση νέων τεχνικών μέσων για τις αναβάσεις και τις κατασκηνώσεις σε τοιχώματα, προκάλεσε τις επικρίσεις των πιστών στις παραδόσεις, οι οποίοι υποστηρίζουν ότι αυτά παραμορφώνουν τη σχέση ανθρώπου-βουνού από την άποψη της αθλητικής προσπάθειας. Ο καταλληλότερος τύπος παπουτσιών για το βουνό είναι με πέλματα όχι πλατιά (από ελαστικό με δόντια) κατά προτίμηση σκληρά, ώστε η πίεση να γίνεται με όλο το πόδι. Το σακκίδιο περιέχει παγούρι, κουτί για φαγητό, γυαλιά του χιονιού, άλλα μικροεργαλεία, μερικά φάρμακα. Η εξάρτυση. Για την εκλογή της κατάλληλης εξάρτυσης πρέπει να έχει κανείς υπόψη του τους δύο βασικούς τύπους αναβάσεων: αναβάσεις σε βράχους και αναβάσεις σε ψηλά βουνά, δηλαδή σε εκείνα που έχουν χιόνια και πάγους. Για τις αναβάσεις σε βράχους, το ντύσιμο του ορειβάτη περιλαμβάνει, εκτός από τα παπούτσια από ελαστικό με δόντια, μάλλινες κάλτσες από μαλακό μαλλί, πανταλόνια που σφίγγουν στο γόνατο με ζώνες και όχι με λάστιχο, για να μη δυσκολεύεται η κυκλοφορία του αίματος. Τα πανταλόνια αυτά είναι κατά κανόνα από βελούδο κοτλέ, γιατί το ύφασμα αυτό αντέχει περισσότερο στα σχισίματα και ελαττώνει τα χτυπήματα πάνω στις αιχμές των βράχων. Η πείρα πολλών ορειβατών συμβουλεύει να χρησιμοποιούνται τιράντες για τη συγκράτηση του πανταλονιού: αφήνουν μεγαλύτερη ελευθερία στις κινήσεις και όταν φοριούνται πάνω από το πουκάμισο, το πουλόβερ και καμιά φορά τον επενδύτη, κρατούν τα ρούχα περισσότερο κολλημένα στο σώμα. Μάλλινα γάντια και ένα καπέλο συμπληρώνουν το ντύσιμο του ορειβάτη. Ιδιαίτερη φροντίδα χρειάζεται για το καπέλο, που εκτός από την προστασία από το νερό σε περίπτωση βροχής, πρέπει να προστατεύει και από πιθανές μικρές πέτρες. Για μεγαλύτερη προστασία συνηθίζονται σήμερα ελαφρές πλαστικές κάσκες. Στον ορειβάτη που επιδίνεται στις αναρριχήσεις σε βράχους μπορεί να παρουσιαστεί η ανάγκη να κατασκηνώσει σε πλαγιά. Για την περίπτωση αυτή είναι χρήσιμο να υπάρχει στο σακκίδιο και μια ελαφριά σκηνή. Η μικρή αυτή σκηνή από αδιάβροχο ύφασμα έχει σχήμα θήκης και όταν στηριχτεί από τις δύο πάνω γωνίες στον τοίχο του βράχου, επιτρέπει στον oρειβάτη να προφυλαχτεί από κάτω, ίσως και όρθιος, πιασμένος από τα τοιχώματα με καρφιά. Τα εφόδια για την κατασκήνωση συμπληρώνονται με ένα καμινέτο οινοπνεύματος. Για τις αναβάσεις στα ψηλά βουνά, ο εξοπλισμός του ορειβάτη δεν παρουσιάζει σοβαρές διαφορές, εκτός από το ντύσιμο. Όταν το χιόνι είναι πολύ ή το κρύο πολύ δυνατό, πάνω από τα παπούτσια φοριούναι γκέτες σκεπασμένες με αδιάβροχο υλικό. Πρέπει να χρησιμοποιεί κανείς πάντα γυαλιά του ήλιου ακόμα και με συννεφιά, για να αποφεύγει τις ακτινοβολίες και τους ερεθισμούς, καθώς και κατάλληλο σκούφο. Στην ο. σε μεγάλα ύψη, η εξάρτυση συμπληρώνεται από παντελόνια και μπλουζόν καπιτοναρισμένα με πούπουλα και δεύτερο εξωτερικό παντελόνι από νάυλον. Τα παπούτσια είναι πιο βαριά και φοδραρισμένα. Η χρησιμοποίηση αναπνευστικών συσκευών με οξυγόνο χρειάζεται τις περισσότερες φορές μόνο για αναβάσεις πάνω από τα 8.000 μ.: οι νεότερες αποστολές απέδειξαν πραγματικά ότι έως το ύψος αυτό είναι καλύτερο να μη χρησιμοποιούνται αναπνευστικές συσκευές οξυγόνου και αντίθετα να εξοικειώνεται ο οργανισμός του ορειβάτη στο λίγο οξυγόνο που υπάρχει. Οδηγοί. Η συνήθεια να συνοδεύονται οι ορειβάτες από έμπειρους και ικανούς οδηγούς, που εκλέγονται από τους πιο ρωμαλέους και θαρραλέους ορεσίβιους, είναι παλαιότατη, αλλά το πρώτο σώμα οδηγών ορειβατών συγκροτήθηκε με έγκριση του βασιλιά της Σαρδηνίας το 1821 στο Σαμονί, που από εκείνη την εποχή είχε δημιουργήσει ένδοξη ορειβατική παράδοση. Σήμερα, σε όλες τις αλπικές χώρες έχει διαμορφωθεί, με τη φροντίδα των διάφορων ορειβατικών συλλόγων, ένας κανονισμός για τους οδηγούς, που αποκτούν τον τίτλο αυτό, έπειτα από περίοδο μαθητείας ως μεταφορείς, δηλαδή ως βοηθοί οδηγοί. Οι οδηγοί πληρώνονται σύμφωνα με καθορισμένα τιμολόγια και εκτελούν την εργασία τους σύμφωνα με αυστηρούς κανονισμούς. Συστήματα ανάβασης με διπλό σχοινί: 1 - σύστημα Πιάζ? 2 - σύστημα Ντύλφερ?3 - κλασικό σύστημα. Αεροπλάνο ειδικά εξοπλισμένο για την ανεύρεση και την προσφορά βοήθειας σε ορειβάτες. Καταφύγιο στην κορυφή Μάτερχορν ή Τσερβίνο (4478 μ.) των Άλπεων. Τα καταφύγια στα μεγάλα ύψη αποτελούν πολύτιμες βάσεις για ορειβάτες. Κατέβασμα ενός τραυματία στην κοιλάδα. Όρειβατικό καταφύγιο, στις Άλπεις (Μόντε Ρόζα, 3647 μ.) Ορειβάτης στο Βαράσοβα του Κρυονερίου (φωτ. ΑΠΕ). Φάσεις της αναρρίχησης σε βράχους: 1 - ανάβαση με ασφάλεια: ο αρχηγός του σχοινιού, αφού ασφαλιστεί ο ίδιος, κρατά τεντωμένο το σχοινί που τον συνδέει με τον σύντροφό του, για να τον συγκρατήσει αν κάνει πως πέφτει? 2 - ανάβαση σε τείχος: ο αρχηγός προχωρεί τοποθετώντας καρφιά στο βράχο? 3 - 4 - αναρρίχηση σε «καπνοδόχους» με μεθόδους που λέγονται «σπαστές» και «κουμπιστές»? 5 - ανθρώπινη πυραμίδα για ανέβασμα σε πλατύσκαλο? 6 - αναρρίχηση σε ρωγμή με τη μέθοδο Ντύλφερ? 7 - σκαρφάλωμα σε στέγη. Στο σχέδιο: 1 - διαδρομή τριών σχοινιών? 2 - βυθομέτρηση του πάγου με κασμά (ο αρχηγός του σχοινιού βρίσκεται σε θέση ασφαλείας)? 3 - κόψιμο μονοπατιών με τον κασμά. O σερ Έντμοντ Χίλαρυ και ο «σέρπα» Τένσινγκ προς την κορυφή του Έβερεστ (8848 μ.) όπου έφτασαν έπειτα από μακρές προετοιμασίες το 1953. Ορειβάτης στην κορυφή του Αραράτ στην Τουρκία (φωτ. ΑΠΕ).

* * *

η (Α ὀρειβασία) / ορειβάτης]

νεοελλ.

η ανάβαση στα όρη, ιδίως ως άθλημα, αλπινισμός

αρχ.

η περιπλάνηση στα όρη, το βάδισμα στα όρη.